رضایت پدر برای ازدواج دختر

به دلیل اینکه در اجتماع ما تجربه و اطلاعات دختران اغلب کمتر از پسران است و طبیعت نیز احساسات و عواطف بیشتری به آنان بخشیده است ، ممکن است دختران فریب خورده و یا بدون اندیشه و بررسی های کافی و بر خلاف مصالح خود اقدام به ازدواج با فرد نامناسبی کنند . لذا قانونگذار به حمایت از دختران قواعدی را پیش بینی کرده است و اجازه پدر یا جد پدری را در مورد نکاح دخترانی که برای بار اول ازدواج می کنند به عنوان یکی از شرایط صحت عقد نکاح ضروری دانسته است . بنابراین به این سوال که آیا اجازه و رضایت پدر برای عقد نکاح دختر شرط است یا خیر ، باید پاسخ مثبت داد که این مطلب ضمن ماده ۱۰۴۳ از قانون مدنی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و شرایط و محدوده این اجازه یا رضایت نیز بیان شده است . به همین مناسبت ، در ادامه قصد داریم ابتدا به بررسی اجازه یا رضایت پدر برای ازدواج طبق قانون مدنی پرداخته و در ادامه حدود و شرایط اجازه پدر برای ازدواج دختر را مورد بررسی قرار دهیم.

رضایت پدر برای ازدواج در قانون مدنی

در ماده ۱۰۴۳ اصلاحی قانون مدنی مصوب سال ۱۳۷۰ ، اجازه و یا رضایت پدر برای ازدواج دختر مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، ” نکاح دختر باکره ، اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد ، موقوف به اجازه پدر یا جد پدری است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه از دادن اجازه مضایقه کند ، اجازه او ساقط و در این صورت ، دختر می تواد با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهریه که بین آنها قرار داده شده ، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص ، به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید ” . بر این اساس ، قانون مدنی اجازه پدر و یا جد پدری را برای عقد نکاح دخترانی که برای بار اول ازدواج می کنند ضروری دانسته و آن را شرط ازدواج قلمداد نموده است ؛ با این حال اجازه پدر برای ازدواج منوط به وجود شرایطی نیز هست که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند .

حدود اجازه پدر برای ازدواج دختر

در قسمت قبل به توضیح رضایت پدر برای ازدواج دختران طبق قانون مدنی پرداخته شد ؛ با این حال از آن جهت که دخالت در ازدواج دختری که به سن بلوغ رسیده است و یا ولایت قهری بر وی امری خلاف قاعده است ، قانونگذار به تبعیت از فقه شیعه حدود و ثغوری برای این اجازه در نظر گرفته و شرایطی برای آن تعیین نموده که عبارتند از اینکه :

اولا فقط پدر و یا جد پدری دارای اختیار و حق اجازه دادن برای ازدواج دختر هستند و موافقت هر یک از آنان برای ازدواج دختر کافی است ؛ بنابراین هیچ شخص دیگری از جمله برادر ، عمو ، مادر و جد مادری و یا قیم اختیاری برای رضایت یا عدم رضایت برای ازدواج دختر نخواهند داشت و اگر پدر و یا جد پدری غایب باشند ، دختر می تواند آزادانه ازدواج کند .

ثانیا اجازه پدر و جد پدری فقط در مورد ازدواج دخترانی لازم است که باکره باشند ؛ بنابراین دختری که یک بار قبلا ازدواج کرده است و بکارت او زائل شده است ، برای ازدواج بعدی خودش نیازی به اجازه پدر و یا جد پدری نخواهد داشت . بنابراین ، اجازه پدر برای ازدواج دوم دختر شرط نیست و می توان بدون رضایت و یا اجازه پدر برای بار دوم اقدام به ازدواج نماید .

ثالثا در صورتی که پدر و یا جد پدری از اختیار خود مبنی بر رضایت با ازدواج دختر سوء استفاده کند و بدون علت و دلیل موجهی از دادن اجازه و یا رضایت برای ازدواج دختر خودداری کند ، دختر می تواند بدون کسب رضایت وی به دادگاه مراجعه نموده و از تقاضای اجازه ازدواج از طریق دادگاه نماید و مشخصات مردی که قصد ازدواج با وی را دارد بیان می شود . در این شرایط ، اگر دادگاه دلایل دختر را که ضمن دادخواست اجازه ازدواج بیان شده است موجه تشخیص بدهد و مخالفت پدر یا جد پدری با ازدواج را بی مورد بداند ، حکم به ازدواج دختر صادر می کند که با استفاده از آن حکم ، طرفین می توانند به دفاتر ازدواج مراجعه و ازدواج خود را ثبت کنند .